Ομιλία Γιώργου Α. Παπανδρέου στη Βουλή για τη διενέργεια δημοψηφίσματος για το Νομοσχέδιο της Συνθήκης της Λισσαβώνας

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η κατάθεση της πρότασής μας για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος, με αντικείμενο την έγκριση της Συνθήκης της Λισσαβόνας, μου δίνει την ευκαιρία για μια ακόμα φορά να υπογραμμίσω, να αναδείξω, να τονίσω τη νέα φυσιογνωμία και τον προγραμματικό λόγο του ΠΑΣΟΚ.

Θέτουμε στο επίκεντρο της πολιτικής μας τον πολίτη. Τον πολίτη, συμμέτοχο στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Τον πολίτη, ενημερωμένο και ενεργό για τις αποφάσεις που τον αφορούν.

Γι? αυτό, προτάσσουμε για τον πολίτη ένα κράτος σύγχρονο, αποκεντρωμένο, με ισχυρή και αποτελεσματική αυτοδιοίκηση. Με υπηρεσίες, από την πρόνοια μέχρι την παιδεία, που είναι κοντά στον λαό και υπό τον έλεγχό του.

Προτάσσουμε τη διαφάνεια παντού, ώστε να υπάρχει ο δημοκρατικός έλεγχος και ο Έλληνας φορολογούμενος να γνωρίζει επιτέλους πού πάνε τα χρήματά του.

Για τον πολίτη, προτάσσουμε ένα σύστημα υγείας δημόσιο, αποτελεσματικό, μη γραφειοκρατικό, οικονομικό και προπάντων ανθρώπινο.

Προτάσσουμε ένα σύστημα παιδείας δημόσιο, που θα αναδεικνύει τα ταλέντα της νέας γενιάς, αλλά και θα προετοιμάζει σοβαρά και αποφασιστικά τους πολίτες μας για τις εξελίξεις διεθνώς. Θα τους δίνει δύναμη να αντιμετωπίσουν μια παγκόσμια οικονομία, κοινωνία και το περιβάλλον.

Προτάσσουμε ένα φορολογικό σύστημα, που θα εγγυάται τη δίκαιη αναδιανομή, τα κίνητρα για επιχειρηματική πρωτοβουλία και καινοτομία των πολιτών μας, τη δυνατότητα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων να ανασάνουν, να ανταγωνιστούν και να πρωτοπορήσουν.

Προτάσσουμε ένα κράτος, που έχει τους θεσμούς και τη βούληση να προστατεύει τον πολίτη από την ασυδοσία της αγοράς, της ακρίβειας, από την αυθαιρεσία υπέρ των ισχυρών, ένα κράτος που εγγυάται τα δικαιώματα κάθε πολίτη, αντί να μοιράζει προνόμια στους ευνοούμενους.

Προτάσσουμε ένα κράτος, που εγγυάται την ποιότητα ζωής για όλους -και όχι μόνο για τους έχοντες- το ελληνικό φυσικό περιβάλλον, την προστασία της ιστορίας και του πολιτισμού μας και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην υπηρεσία ενός νέου, «πράσινου» αναπτυξιακού μοντέλου.

Προτάσσουμε ένα κράτος, μια Πολιτεία που δεν φοβάται, αλλά που πιστεύει στις δυνάμεις των πολιτών, της περιφέρειας, του κάθε τόπου, των κοινωνικών εταίρων και κινείται μαζί τους, ενώνοντάς τους σε ευρύτερες συναινέσεις για μεγαλύτερους και ουσιαστικότερους αναπτυξιακούς και εθνικούς στόχους.

Προτάσσουμε ένα κράτος, που τιμά τον πολίτη μέσα από την αξιοκρατία, τον σέβεται μέσα από τον διάλογο, του εγγυάται αξιοπρέπεια μέσα από την κοινωνική πολιτική.

Και αυτή η πολιτική μας, η πολιτική που θέτει τον πολίτη στο επίκεντρο όλων των προσπαθειών, αγώνων και προτάσεών μας, είναι σε ευθεία αντιπαράθεση με την πολιτική της Νέας Δημοκρατίας, που βλέπει τον πολίτη -και αυτό το έχετε αποδείξει πια, στην πράξη, τα χρόνια που κυβερνάτε- ως υπήκοο και, μάλιστα, τον θέλει υπάκουο ή τουλάχιστον απογοητευμένο και απαισιόδοξο. Είμαστε οι πιο απαισιόδοξοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Νέα Δημοκρατία βλέπει το κράτος ως φέουδό της και την Ελλάδα ως αποικία της. Δεν σέβεται θεσμούς και διαδικασίες, ακόμα και του Κοινοβουλίου, με αποκορύφωμα τη διαδικασία ψήφισης του άρθρου 24. Δεν σέβεται τη Δικαιοσύνη που την χειραγωγεί. Δεν σέβεται τα χρήματα του Ελληνικού λαού, που τα σπαταλά σε ισχυρούς και ευνοούμενους. Δεν νοιάζεται για την απίθανη ακρίβεια που κατατρώγει τα σωθικά των μεσαίων και φτωχότερων τάξεων. Δεν αναδεικνύει αξίες, αλλά τις καταπατά μέσα από το ρουσφέτι, την πελατειακή αντίληψη και την έλλειψη κάθε σχεδίου συλλογικού ή εθνικού στόχου.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι το ΠΑΣΟΚ θέλησε και στην κορυφαία διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης να θέσει στο επίκεντρο τον Έλληνα, αλλά και τον Ευρωπαίο πολίτη.

Βέβαια, κανένα δημοψήφισμα από μόνο του δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το δημοκρατικό έλλειμμα της Ευρώπης ή και της χώρας μας υπό τη Νέα Δημοκρατία. Αποτελεί όμως και ουσιαστικό και συμβολικό βήμα για τη Δημοκρατία, για την ενεργοποίηση και τη συμμετοχή του πολίτη.

Άκουσα την άποψη ότι το αποτέλεσμα της Ιρλανδίας αποδεικνύει πόσο βλαπτικά είναι τα δημοψηφίσματα. Άκουσα μάλιστα ότι όσοι ζητούν δημοψηφίσματα υπονομεύουν την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Τα θεωρώ αστεία τα επιχειρήματα αυτά.

Εάν είχαν πει το ΝΑΙ οι Ιρλανδοί, θα γινόταν αυτομάτως έγκριτη η διαδικασία του δημοψηφίσματος από τους επικριτές του; Και δεύτερον, τι το πιο νομιμοποιητικό για την Ευρώπη, από την έγκριση των λαών της, των πολιτών της; Τι πιο ισχυρό για τη δική μας ευρωπαϊκή πορεία να ακουστεί και η Ελλάδα;

Να ακουστεί και θετικά η συμμετοχή των πολιτών μας στις καθοριστικές αυτές αποφάσεις. Όπως και έκαναν οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης σε κάποια στιγμή της ευρωπαϊκής τους πορείας. Κάτι που, αργά ή γρήγορα, θα διεκδικήσουν οι Έλληνες, άσχετα από την στάση των κομματικών ηγεσιών.

Σκεφτείτε σήμερα πόσοι περισσότεροι θα μας έλεγαν «unfair» για την Προεδρευόμενη Δημοκρατία μας, εάν δεν είχαμε τότε, το 1975, κάνει το δημοψήφισμα και πόσο πιο εύκολο θα ήταν να ανατραπεί ένα αποτέλεσμα, που θα είχε κριθεί μόνο στην αίθουσα του Κοινοβουλίου.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μετά το Ιρλανδικό δημοψήφισμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Περιμένω, θα περίμενα από τον πρωθυπουργό να παρουσιάσει τις προτάσεις της δικής του κυβέρνησης, μεθαύριο θα είναι στις Βρυξέλλες,.

Και βέβαια, θα ελπίζαμε να ακούσουμε, όχι τις ίδιες γενικότητες και αοριστολογίες, για άλλη μια φορά, όσων δηλαδή ουσιαστικά παρίστανται στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια απλώς ως ακροατές. Διότι μόνο ως ακροατής ο κ. Πρωθυπουργός έχει παραστεί στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια, ιδιαίτερα δε για το θέμα του Συντάγματος και της Συνθήκης της Λισσαβώνας.

Καθήκον των ηγεσιών ήταν να δημιουργήσουν μια νέα δυναμική, μια δυναμική του NAI σε όλη την Ευρώπη. Δεν το έπραξαν. Αποτέλεσμα, παντελής έλλειψη ενημέρωσης για τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, άγνοια, αποξένωση των πολιτών, καχυποψία, ευρωσκεπτικισμός.

Και όταν σιωπούν σε όλη την Ευρώπη οι δυνάμεις που θέλουν να πάνε την Ευρώπη μπροστά, ακούγονται μόνον αυτοί που λένε OXI. Όταν όσοι πιστεύουν στην Ευρώπη φοβούνται, φοβούνται να απευθυνθούν και να πείσουν το λαό, ας μην απορούν που ο λαός ακούει όσους δημαγωγούν πάνω στην ευρωφοβία και τον ευρωσκεπτικισμό.

Στο ιρλανδικό δημοψήφισμα δεν απέτυχαν να πείσουν οι Ιρλανδοί υποστηρικτές του NAI, απέτυχαν όλοι οι Ευρωπαίοι υποστηρικτές του NAI, που κρύφτηκαν από τους λαούς τους.

Αποτύχατε και εσείς της Νέας Δημοκρατίας και ο κ. πρωθυπουργός, διότι στην Ελλάδα κανείς δεν έμαθε τίποτα για τη Συνθήκη της Λισσαβώνας. Τι είχατε να κρύψετε από τον Ελληνικό λαό; Φοβηθήκατε να ενημερώσετε τον Ελληνικό λαό; Γιατί ξοδεύετε κάθε μέρα εκατομμύρια ευρώ για να διαφημίζετε τα μέτρα των Υπουργείων σας, αλλά ούτε ένα ευρώ, τίποτα για να ενημερώσετε τον κόσμο για την Ευρώπη και το μέλλον της, που σήμερα κρίνεται.

Να είστε βέβαιοι ότι πολλοί από τους ευρωκράτες που αντιστάθηκαν σθεναρά σε κάθε πρωτοβουλία, που θα ενίσχυε τον κοινωνικό και δημοκρατικό χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το έκαναν επειδή ήξεραν ότι δεν θα έπρεπε να πείσουν τους ευρωπαϊκούς λαούς. Αν είχαν μπροστά τους δημοψηφίσματα, αν ήξεραν ότι στα κείμενα των Συνθηκών θα αναζητούσαν τα επιχειρήματα, που θα έπειθαν τους Ευρωπαίους πολίτες να εγκρίνουν τις Συνθήκες, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά. Γι? αυτό, ο αγώνας για τα δημοψηφίσματα είναι αγώνας για μια κοινωνικά δίκαιη, δημοκρατική Ευρώπη.

Σήμερα, οφείλετε, θα όφειλε ο πρωθυπουργός να μας παρουσιάσει θέσεις και επιχειρήματα για να βγάλει ο λαός τα συμπεράσματά του. Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα ήταν, και επί Ανδρέα Παπανδρέου, και επί Κώστα Σημίτη, μια δύναμη διεκδικητικής συμμετοχής, μια δύναμη υπεύθυνης και αξιόπιστης συμμετοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και σε αυτή τη συγκυρία διατυπώνουμε έγκαιρα και ξεκάθαρα τις σταθερές θέσεις μας για την Ευρώπη.

Η Ευρώπη έχει σήμερα τρεις επιλογές για το άμεσο, αν θέλετε, πρόβλημα. Ο πρώτος δρόμος που μπορεί να πάρει η Ευρώπη είναι αυτός που ακολούθησε μετά τα απορριπτικά δημοψηφίσματα σε Γαλλία και Ολλανδία. Αφού άφησε να περάσει ανεκμετάλλευτη μια μεγάλη περίοδος, με μια διαπραγμάτευση-αστραπή προχώρησε η Ευρώπη -και βεβαίως, διαπραγμάτευση όπου έλαμψε δια της απουσίας της η Ελλάδα- και έκανε ορισμένες ήσσονος σημασίας παρεμβάσεις, που σίγουρα δεν βελτίωσαν το περιεχόμενό της.

Ο δρόμος αυτός, να αλλάξουμε δηλαδή συσκευασία στη Συνθήκη και να την επαναφέρουμε προς έγκριση ως νέα, απέτυχε ήδη μια φορά. Θα ήταν λάθος να επιχειρηθεί ξανά αυτή η τακτική.

Ο δεύτερος δρόμος που μπορεί να πάρει η Ένωση είναι να υποτιμήσει το ιρλανδικό δημοψήφισμα, να συνεχίσουν, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα, τα κράτη-μέλη τις κοινοβουλευτικές επικυρώσεις τους και να ξαναψηφίσουν οι Ιρλανδοί πολίτες μέχρι να πουν το NAI.

Είναι ο εύκολος δρόμος. Αλλά ούτε βέβαιος είναι, ούτε απαντά στο μεγάλο, υπαρκτό πρόβλημα που ανέδειξε το ιρλανδικό OXI. Την αποξένωση σημαντικού μέρος των Ευρωπαίων πολιτών από την Ένωση. Την απώλεια αυτού που είχαμε επιλέξει ως σύνθημα της δικής μας ελληνικής Προεδρίας, την αίσθηση της «Ευρώπης μας», της κοινής Ευρώπης.

Υπάρχει και ο δύσκολος δρόμος, ο δρόμος που αναλαμβάνει το δύσκολο έργο της ενημέρωσης, της πειθούς, της απόκρουσης του λαϊκισμού και της δημαγωγίας. Να πάψουν το χυδαίο λαϊκισμό που φορτώνει ανεύθυνα στην Ευρώπη τα αδιέξοδα εθνικών πολιτικών, από την ακρίβεια, όπως μας λέει ο κ. Καραμανλής, μέχρι βεβαίως και άλλα θέματα- μια χωματερή που ρίχνουμε τα πάντα για να κρύψουμε τις εθνικές μας αποτυχίες.

Χαρακτηριστική είναι η πολιτική της Νέας Δημοκρατίας και του κ. Καραμανλή, που από το βασικό μέτοχο, μέχρι το ασφαλιστικό και την άθλια οικονομική κατάσταση τόσων Ελλήνων, «για όλα φταίει η Ευρώπη». Μια μεθοδευμένα απαξιούμενη Ευρώπη, για την οποία οι Έλληνες δεν θα κληθούν να ψηφίσουν.

Ο τρίτος δρόμος, λοιπόν, είναι ο δύσκολος δρόμος, είναι των εθνικών δημοψηφισμάτων. Ο δρόμος που θα κάνει τους Ευρωπαίους ηγέτες να αφήσουν τις ευκολίες και να αφουγκραστούν τις αγωνίες των πολιτών. Να απαντήσουν στις ανασφάλειές τους, για να δημιουργηθεί πανευρωπαϊκή δυναμική υπέρ του NAI. Όταν όλοι όσοι πιστεύουνε στην Ευρώπη μας, αγωνιστούν επιτέλους, για να πείσουν γι' αυτήν.

Αν λοιπόν, πριν το OXI των Ιρλανδών, είχε κανείς αμφιβολίες γιατί θα πρέπει να γίνουν και αλλού δημοψηφίσματα, για να σταλεί ένα μήνυμα των ευρωπαϊκών λαών, τώρα πια, δεν δικαιούται να έχει. Αυτό το δύσκολο δρόμο, που αξίζουν οι Έλληνες και οι Ευρωπαίοι πολίτες, καλούμε το Ελληνικό Κοινοβούλιο να υιοθετήσει. Αυτή είναι η δική μας απάντηση στο σημερινό αδιέξοδο.

Οφείλουμε, όμως, μία ακόμα απάντηση. Πώς θα προχωρήσουμε από εδώ και πέρα, πώς θα αποφύγουμε τα αυριανά αδιέξοδα. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στην Ευρώπη υπάρχει, από τη μία πλευρά, μια σχολή σκέψης και πρακτικής που προωθεί το ευρωπαϊκό εγχείρημα, την περαιτέρω ενοποίηση και εμβάθυνση, που θεωρεί –και σωστά- ότι μια ισχυρότερη Ένωση θα είναι υπέρ των πολιτών και θα δώσει νέο ρόλο στην Ευρώπη διεθνώς.

Μόνο που αυτή η σχολή προωθεί την Ευρώπη με φόβο απέναντι στον πολίτη. Πιστεύει ότι έχει δίκιο, ότι αυτή η αντίληψη, χωρίς τον πολίτη, ακόμα και ενάντια στις απόψεις και τις ανάγκες του, είναι σωστή. Δεν έχουν καταλάβει ότι πρέπει να υπηρετούν τον πολίτη και το μέλλον των κοινωνιών. Νομίζουν, δηλαδή, ότι επειδή γνωρίζουν καλύτερα τα σύνθετα ευρωπαϊκά κεκτημένα και κείμενα, που οι ίδιοι συνήθως κατασκευάζουν, ότι έχουν ειδικά προνόμια έναντι των πολιτών.

Πρόκειται για βαθιά αυταρχικές, γραφειοκρατικές αντιλήψεις. Αντιλήψεις που έχουν γίνει αποδεκτές και παραδεκτές, δυστυχώς, ακόμα και από δημοκρατικά και προοδευτικά κόμματα. Όποιος θέλει περισσότερη Ευρώπη, οφείλει να θέλει περισσότερη δημοκρατία, περισσότερο κοινωνικό κράτος, περισσότερη δίκαιη και σύγχρονη ανάπτυξη.

Στον αντίποδα, υπάρχει η σχολή που φοβάται την εμβάθυνση της Ευρώπης. Ουσιαστικά, θέλει την επανεθνικοποίηση, μια οδυνηρή επανεθνικοποίηση, η οποία δεν θα επέτρεπε στην Ευρώπη να απαντήσει στα μεγάλα ζητήματα της εποχής και θα μας πήγαινε σε μια λογική ισορροπίας δυνάμεων και πάλης σε παγκόσμιο επίπεδο, με συγκρούσεις, φονταμενταλισμούς, εθνικισμούς.

Χρησιμοποιεί, όμως, ένα επιχείρημα δημοκρατικότητας, ότι η δημοκρατία μπορεί να εκφραστεί μόνο σε εθνικό επίπεδο και άρα δεν μπορεί να συνεχιστεί η εμβάθυνση, η μεταφορά νέων αρμοδιοτήτων, ενώ πρέπει να ενισχυθεί το βέτο παντού.

Και το λένε αυτό, διότι λένε ότι υποσκάπτει η ενίσχυση των Βρυξελλών τη βούληση και εθνών και λαών. Μόνο που έτσι εγκλωβίζουν ολόκληρη την Ευρώπη και τους λαούς της σε διαδικασίες ατελέσφορες και αδιέξοδες. Κάνουν όμηρο την Ευρώπη, παραδείγματος χάρη, με τις κυρωτικές διαδικασίες, ελάχιστων μειοψηφιών- και δεν αναφέρομαι στην Ιρλανδία- αλλά ακόμα και συγκυριών σε ένα κράτος - μέλος.

Ένα κράτος - μέλος μπορεί και σταματά, φρενάρει τη βούληση των υπολοίπων 26 να προχωρήσουν, άσχετα από τις εσωτερικές διαδικασίες, το πώς δηλαδή επιλέγει την κύρωση μιας Συνθήκης, με δημοψήφισμα ή μη.

Το ΠΑΣΟΚ έχει αντιπροτείνει λύσεις με την ενεργή συμμετοχή στις διαδικασίες της κατάρτισης του Συντάγματος. Λύσεις που συνδυάζουν την εμβάθυνση της Ένωσης και την εμβάθυνση, παράλληλα, της δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μία μπορεί να είναι η απάντηση σ? αυτό το δίλημμα, μία απάντηση που λέει ένα αποφασιστικό ΝΑΙ στην πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, αλλά λέει και ένα αποφασιστικό ΝΑΙ στον Ευρωπαίο πολίτη στη Δημοκρατία και βάζει τον Ευρωπαίο πολίτη και τους ευρωπαϊκούς λαούς στην καρδιά των αποφάσεων. Ανοίγει αποφασιστικά το δρόμο για ένα μέλλον, που δεν μπορεί πια να περιμένει.

Έχουμε προτείνει ένα πανευρωπαϊκό δημοψήφισμα, που θα συμπληρώνει τις εθνικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες και την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που θα προσθέτει, στην έμμεση νομιμοποίηση των εθνικών κοινοβουλίων, την άμεση έγκριση μιας αυξημένης πλειοψηφίας του συνόλου των Ευρωπαίων πολιτών και κρατών- μελών.

Είναι μια πρόταση που ξεκίνησε με τη συζήτηση της Συνθήκης του Άμστερνταμ, είναι μια πρόταση που είχα την τιμή να υποστηρίξω και εγώ ως υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας το 2003, διασφαλίζοντας έτσι το ενδιαφέρον, αλλά και την συμμετοχή των πολιτών για το ευρωπαϊκό διακύβευμα και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δεν θέλουμε μόνο πανευρωπαϊκό δημοψήφισμα, όπως προτείνει η άλλη Αριστερά, διότι αυτό θα σήμαινε ανιστόρητη υποτίμηση της εθνικής κυριαρχίας των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν θέλουμε, όμως, μόνο εθνικές διαδικασίες έγκρισης, διότι αυτό θα σήμαινε την αποτροπή διαμόρφωσης μιας δημόσιας σφαίρας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και της έκφρασης, βεβαίως, της πλειοψηφίας των πολιτών στην Ευρώπη. Θέλουμε, λοιπόν, έναν δημοκρατικό συνδυασμό των δύο.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το ΠΑΣΟΚ ήταν, είναι και θα είναι η παράταξη που αγωνίζεται για μια πιο δημοκρατική Ευρώπη.

Στη μεγάλη διαπραγμάτευση για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, που ουσιαστικά ξεκίνησε το 2001, κορυφώθηκε μέσα στην πρωτόγνωρη για την Ευρώπη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης, η Ελλάδα και το ΠΑΣΟΚ ήμασταν μπροστά, με ρηξικέλευθες προτάσεις εκδημοκρατισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δεν αρκεστήκαμε στη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που πέρασε, προτείναμε τη νομοθετική πρωτοβουλία των Ευρωπαίων πολιτών, πρόταση που επίσης έγινε δεκτή.

Προτείναμε, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο οποίος δεν αποκλείεται να είναι ταυτόχρονα ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, να εκλέγεται με τρόπο που να νομιμοποιείται άμεσα από τους Ευρωπαίους πολίτες.

Και σήμερα, σ? αυτή την κρίσιμη συγκυρία για την Ευρώπη, η Ελλάδα μπορεί να δείξει τη μόνη διέξοδο, περισσότερη Ευρώπη και περισσότερη δημοκρατία. Αυτό βέβαια απαιτεί τον πολίτη ενημερωμένο. Αυτό απαιτεί αυτό που είπε ο Ζαν Μονέ, όταν στοχαζόταν για το πώς θα έπρεπε να ξαναρχίσει το εγχείρημα της Ευρώπης, που είπε, εάν ήταν να ξαναρχίσω την Ευρώπη, θα ξεκίναγα από την παιδεία.

Μια παιδεία, βεβαίως, που δυστυχώς δεν είναι αυτή που μας δίνουν τα σχολεία μας, της αποστήθισης και της αποξένωσης, ουσιαστικά, από ένα γίγνεσθαι πολιτικό και κοινωνικό, αλλά μια παιδεία βασισμένη στην κριτική σκέψη, στην ανάλυση, στις καλύτερες παραδόσεις του Διαφωτισμού και του φιλελευθερισμού.

Αυτό απαιτεί και ένα άλλο πρότυπο πολιτικής ηγεσίας. Ηγέτες που δεν κάνουν τους παντογνώστες και τους παντοκράτορες, αλλά πιστεύουν βαθιά στην παιδαγωγική διαδικασία της πολιτικής.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το Ιρλανδικό ΟΧΙ μας δίνει την ευκαιρία και μας επιβάλει την υποχρέωση να απευθυνθούμε και εμείς εδώ στην Ελλάδα, στους πολίτες, να μιλήσουμε στον Ελληνικό λαό για το ποια Ευρώπη θέλουμε.

Το ΠΑΣΟΚ είναι το κόμμα με τον πιο συνεπή προοδευτικό ευρωπαϊσμό. Είμαστε υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι επιδιώκουμε και εργαζόμαστε για μια Ευρώπη - δημοκρατικό πόλο σε έναν πολυπολικό κόσμο. Μια Ευρώπη, που θα προωθεί την παγκόσμια δημοκρατική διακυβέρνηση και θα τη σφραγίζει με τη δική της ήπια αλλά ουσιαστική ισχύ. Μια δημοκρατική και κοινωνικά δίκαιη Ευρώπη, που θα αποτελεί το πρότυπο για όλο τον κόσμο -και που σήμερα αποτελεί πρότυπο για πάρα πολλές περιοχές της γης- και ταυτόχρονα, θα ικανοποιεί τις ανάγκες και επιθυμίες των πολιτών της.

Γι? αυτό, σε όσους φωνάζουν, από την ακραία Δεξιά, αλλά και από την Αριστερά, υπέρ της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τους απαντάμε: Για να πάτε πού; Προς τα πού; Με ποιον και προς τι; Πείτε μας καθαρά, θέλετε μια Ελλάδα απομονωμένη από το παγκόσμιο γίγνεσθαι και τις παγκόσμιες κατακτήσεις, έρμαιο των εθνικισμών της περιοχής; Χωρίς φωνή για τα μεγάλα θέματα της ανθρωπότητας, που σήμερα έχει, λόγω της συμμετοχής της μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Μια Ελλάδα της καθυστέρησης και της υποχώρησης;

Εμείς, και πολιτικά, αλλά και από την πολιτική μας εμπειρία πολλών ετών στην κυβέρνηση, θεωρούμε απαραίτητη, εθνικά απαραίτητη την ισχυρή και δημοκρατική Ευρώπη.

Δύο παραδείγματα. Στο κλείσιμο της Προεδρίας μας το 2003, είχαμε διαπραγματεύσεις, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, ο Ρομάνο Πρόντι, ο Χαβιέ Σολάνα και εγώ, ως ΥΠΕΞ, με τον πρόεδρο Μπους. Ο πόλεμος στο Ιράκ μάς βρήκε στην Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε μια ιστορικά δύσκολη στιγμή για την ενότητα της Ένωσης, καταφέραμε να κλείσουμε τις εργασίες για το Σύνταγμα της Ευρώπης, να ανοίξουμε την Ευρώπη στα Βαλκάνια, να διαμορφώσουμε το πρώτο πλαίσιο για το κοινό ευρωπαϊκό δόγμα ασφαλείας και, μάλιστα, στο Καστελόριζο. Να ενισχύσουμε, δηλαδή, την ενοποιητική δυναμική. Απ? όλους πήραμε εύφημο μνεία.

Ένας Πρόεδρος της Επιτροπής και του Συμβουλίου όμως, εκλεγμένος από τους λαούς της Ευρώπης, θα είχε άλλη διαπραγματευτική δύναμη απέναντι στους εθνικούς πρωθυπουργούς της Ένωσης όταν θα συζητούσε για το Ιράκ, όπως και βεβαίως απέναντι και στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Θα ήταν πολύ πιο ισχυρή αυτή η δημοκρατική Ευρώπη.

Όπως είναι ισχυρή, εκεί όπου έχουμε κοινές πολιτικές, ενοποιητικές πολιτικές. Όπως στην Κοινή Αγροτική Πολιτική. Ο Μπους τότε, ήταν αναγκασμένος να διαπραγματεύεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το θέμα των μεταλλαγμένων προϊόντων. Όσο χρόνο αφιέρωσε στο Ιράκ, αφιέρωσε και στα θέματα αυτά, για να προωθήσει βεβαίως τα δικά του συμφέροντα, που ήταν αντιτιθέμενα με μια ισχυρή ευρωπαϊκή απόφαση.

Ή το μεγαθήριο, η Microsoft, να αναγκάζεται να σπάσει το μονοπώλιό της, κάτω από το βάρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Διότι έχουμε μια ισχυρή, ενιαία πολιτική στα θέματα ανταγωνισμού.

Ή στο Γιοχάνεσμπουργκ, στη Διεθνή Διάσκεψη για το Περιβάλλον, να ακούγεται η φωνή της Ευρώπης με 28 μέλη, μαζί και οι υποψήφιες χώρες, ενιαία, για το θέμα της κλιματικής αλλαγής. Και βέβαια, να περνάει η κοινή ευρωπαϊκή μας θέση για την Κύπρο και την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα για το τι μπορεί και γιατί πρέπει να υπάρχει και ισχυρή και δημοκρατική Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, υπάρχει δρόμος για την Ευρώπη.

Αρκεί να είμαστε αποφασισμένοι να μην αφήσουμε την ευρωπαϊκή υπόθεση στα χέρια της ευρωφοβικής δημαγωγίας και του αντιευρωπαϊκού λαϊκισμού. Να μην επιτρέψουμε, η Δημοκρατία και τα δικαιώματα των πολιτών να ταυτιστούν στη συνείδησή τους με τους ευρωσκεπτικιστές των άκρων.

Να πάρουμε το όπλο της Δημοκρατίας από τα χέρια όσων ψευδεπίγραφα τη στρέφουν κατά της Ευρώπης. Να κάνουμε ξανά το όραμα και τη συμμετοχή, την πραγματική ατμομηχανή της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ενοποίηση των πολιτών, ενοποίηση μέσω των λαών. Μια Ευρώπη των λαών και των πολιτών, είναι μια Ευρώπη δυνατή, μια Ευρώπη δυναμική.

Απευθύνομαι σε όλους τους Έλληνες βουλευτές. Σήμερα, δεν διεκπεραιώνουμε μία ακόμα απλή, ρουτινιάρικη κοινοβουλευτική διαδικασία. Αποφασίζουμε, ως Έλληνες και ως Ευρωπαίοι, σε μια κρίσιμη καμπή της ενοποιητικής διαδικασίας. Σήμερα, δεν κάνουμε ασκήσεις μικροκομματικής αριθμητικής και ελλαδικής εσωστρέφειας. Συνδιαλεγόμαστε σήμερα με τους Ευρωπαίους συμπολίτες μας. Σήμερα, μας κοιτούν τα Ευρωπαϊκά Κοινοβούλια.

Ας μην αποδεχτεί κανένας σε αυτή την αίθουσα, κανένας μας, ότι δεν είμαστε εμείς που θα δώσουμε την απάντηση, ότι είμαστε αυτή η μικρή χώρα που δεν έχει λόγο, που δεν πρέπει ή δεν μπορούμε να έχουμε λόγο. Όταν θέλουμε, ο λόγος μας είναι ισχυρός. Και αυτό, το έχει αποδείξει το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα επανειλημμένως, στη διεθνή σκακιέρα, και στην Ευρώπη, και αλλού.

Ας μην αποδεχθούμε ότι δεν μπορεί να είμαστε εμείς, το Ελληνικό Κοινοβούλιο, που πρέπει να δώσουμε το έναυσμα για να αλλάξουμε μια λάθος πορεία. Εμείς θα δώσουμε την απάντηση. Το χρωστάμε και το μπορούμε.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αποφασίζοντας σήμερα τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τη Συνθήκη της Λισσαβώνας στην Ελλάδα, μπορούμε να συμβάλουμε ουσιαστικά στο δρόμο για μια ευρωπαϊκή λύση στο σημερινό αδιέξοδο.

Σήμερα το Ελληνικό Κοινοβούλιο έχει την ιστορική ευκαιρία, έχει το ευρωπαϊκό χρέος, έχει τη δημοκρατική ευθύνη να στείλει το μήνυμα ότι, η απάντηση της Ευρώπης οφείλει να είναι: ακούστε τον Ευρωπαίο πολίτη, απευθυνθείτε στον Ευρωπαίο πολίτη, δώστε λόγο στον Ευρωπαίο πολίτη, εμπιστευτείτε επιτέλους τον Ευρωπαίο πολίτη, δώστε στον Ευρωπαίο πολίτη την Ευρώπη που του ανήκει, την Ευρώπη μας. Αυτό θα είναι το μήνυμα του Ελληνικού Κοινοβουλίου, με μια θετική απόφαση, σήμερα.

Σας καλώ όλους να αναμετρηθούμε με την ιστορία μας, να αναμετρηθούμε με τις ευθύνες μας απέναντι στους νέους της Ευρώπης και το ευρωπαϊκό τους μέλλον. Και να βάλουμε ξανά την Ελλάδα μπροστά στον αγώνα, πρωτοπόρα, για μια δημοκρατική και κοινωνική Ευρώπη.

Σας ευχαριστώ.